Stop Loss. Take profit
Stop Loss. Take Profit
Co protesty we Francji mówią nam o systemach emerytalnych?
Od początku roku trwają niepokoje we Francji związane z proponowanym podwyższeniem wieku emerytalnego z 62. do 64. roku życia. Decyzja Emmanuela Macrona nie została odebrana pozytywnie. Aż dwie trzecie francuskiego społeczeństwa popiera protesty. Warto też zauważyć, że spodziewając się odrzucenia propozycji reformy systemu emerytalnego, rząd wykorzystał 49. artykuł konstytucji, by ominąć głosowanie w niższej izbie parlamentu. W odpowiedzi prawodawcy wykorzystali możliwość wyrażenia wotum nieufności wobec rządu Macrona, które w przypadku poparcia powyżej 50% zmusiłoby jego rząd do dymisji i odrzuciłoby nowe prawo. Przeciw rządowi zagłosowało 278 posłów z 287 wymaganych do pozytywnego rozpatrzenia wotum.
Rząd francuski uzasadnia swoją decyzję dużym obciążeniem systemu emerytalnego ze względu na starzenie się społeczeństwa. Związki zawodowe proponują natomiast nałożenie kolejnych podatków na najbogatszych i przedsiębiorców w celu redukcji deficytu funduszu emerytalnego. Według szacunków Oxfamu nowy dwuprocentowy podatek nałożony na francuskich miliarderów pozwoliłby zamknąć tę lukę budżetową. Francuski system podatkowy już cechuje jednak duża progresja i rządzący nie chcą zwiększać i tak ponadprzeciętnie wysokich obciążeń podatkowych. Oprócz tego warto zauważyć, że efektywny wiek przejścia na emeryturę we Francji jest jednym z najniższych wśród państw OECD.
Problem repartycyjnego systemu emerytalnego
System emerytalny Francji opiera się głównie na systemie „pay-as-you-go”, czyli przeznaczaniu składek osób pracujących na bieżącą wypłatę świadczeń emerytalnych. System ten działał bardzo dobrze do momentu, kiedy występowała zastępowalność pokoleń. Jednak w momencie, w którym coraz większej części społeczeństwa przysługuje emerytura, a zasoby siły roboczej kurczą się, sytuacja repartycyjnego modelu emerytalnego stopniowo się pogarsza. Aby zapewnić przetrwanie systemu, musi nastąpić podwyższenie wieku emerytalnego, redukcja wysokości świadczeń emerytalnych lub wsparcie finansowe tego systemu z innych źródeł, jak chociażby wprowadzenie nowych podatków. W odpowiedzi na niekorzystne trendy demograficzne państwa przechodzą do systemu kapitałowego. W takim modelu wpłacane składki są inwestowane na rynkach finansowych w celu pomnożenia kapitału. Nie jest on bezpośrednio zależny od sytuacji demograficznej tak jak system repartycyjny, ale wiążą się z nim wysokie koszty obsługi, a inflacja i załamania na rynkach kapitałowych mogą zmniejszać wartość zgromadzonego kapitału.
Argumenty za i przeciw podnoszeniu wieku emerytalnego
Oprócz wydłużającej się przeciętnej długości trwania życia, wśród powodów dla starzenia się społeczeństwa można wymienić malejący współczynnik dzietności i emigrację młodych. Aktualnie obserwujemy w Polsce jednak zaburzenie tego trendu ze względu na pandemię (w 2021 roku średnia długość życia w Polsce spadła o ponad 2 lata) i uchodźców z Ukrainy (według systemu PESEL 47% to dzieci i młodzież).
Przeciwnicy podnoszenia wieku emerytalnego przekonują, że utrzymywanie osób starszych „na siłę” na rynku pracy nie rozwiąże powyższych problemów, szczególnie w przypadku pracy fizycznej. Jako alternatywne rozwiązania proponują rozszerzenie polityki prorodzinnej i zmiany w polityce migracyjnej. Warto zauważyć, że próby podniesienia wieku emerytalnego mogą spotkać się z dużym niezadowoleniem społeczeństwa, co widzimy na przykładzie Francji. Również w Polsce w latach 2014-2017 podniesienie go do poziomu 67 lat dla obu płci spotkało się z istotnym społecznym sprzeciwem, przez co został przywrócony do poprzedniego poziomu.
Zwolennicy wyższego wieku emerytalnego przekonują natomiast, że ze względu na coraz wyższe standardy życia, ludzie w wieku emerytalnym często są wciąż zdolni do pracy, a ich zaangażowanie może rozwiązać problem poczucia zbędności w społeczeństwie. Emeryci mogliby w takim przypadku również otrzymywać wyższe świadczenia. Najczęściej wymienianym argumentem za podwyższeniem wieku emerytalnego jest jednak chęć zmniejszenia deficytu budżetowego. W systemie opartym na umowie pokoleniowej niedobór składek wpłacanych przez pracujących finansowany jest kosztem zwiększenia deficytu publicznego, co obciąża finanse państwa.
Zrównanie i podwyższenie wieku emerytalnego dla kobiet i mężczyzn w Polsce
Instytut Emerytalny Sp. z o.o. w raporcie „Demografia – największe wyzwanie tej dekady” przekonuje, że w Polsce koniecznie jest podniesienie wieku emerytalnego do 67 lat i zrównanie go dla kobiet i mężczyzn. Przedstawiają prognozy ZUS mówiące, że liczba osób w wieku poprodukcyjnym wzrośnie do 2050 roku do 11,9 mln z obecnych 7,5 mln przy jednoczesnym spadku populacji o 5,4 mln do 34,1 mln osób. Przekonują, że wpłynie to na niemalże wszystkie rynki, obniży poziomy konsumpcji i znacząco zmniejszy popyt na nieruchomości. Aktualnie najpopularniejsze są dwa sposoby podnoszenia wieku emerytalnego: zmiana na przestrzeni długiego okresu (najpopularniejszy w Europie) lub stopniowe przechodzenie na emeryturę (stosowany w USA), zakładające redukcję wymiaru pracy, przesunięcie do mniej stresujących zajęć i przyjmowanie przez seniorów roli konsultantów. W Polsce proponowany jest pierwszy sposób. Warto jednak zaznaczyć, że przed podwyższeniem wieku emerytalnego w 2014 roku, aż 80% badanych było przeciwnych zrównaniu wieku emerytalnego dla kobiet i mężczyzn (dane CBOS).
Jeszcze więcej, bo aż 91% badanych wyrażało sprzeciw wobec podniesienia wieku emerytalnego dla kobiet. W większości rozwiniętych krajów wiek emerytalny dla kobiet i mężczyzn jest taki sam. W Polsce większość społeczeństwa nie popiera takiej zmiany, a najczęściej wymienianymi argumentami dla takiej decyzji jest wynagrodzenie kobietom obciążenia pracami domowymi, możliwość zajmowania się wnukami i innymi członkami rodziny i mniejsza siła fizyczna. Z drugiej strony, wśród młodszych osób, zrównanie wieku emerytalnego jest coraz popularniejsze. Wiąże się to z zaburzeniem tradycyjnego modelu rodziny i dyskryminacyjnym charakterem aktualnego modelu systemu emerytalnego dla mężczyzn oraz dla kobiet, które otrzymują znacznie niższe emerytury.
Dla Ciebie
O nas
© Copyright profit-journal.pl - All rights reserved – Privacy Policy
