Stop Loss. Take profit
Stop Loss. Take Profit
Czarny łabędź, czyli jak zdarzenia nieprzewidywalne wpływają na otaczający nas świat
Zaglądając w głąb historii naszej planety możemy odnaleźć wiele zdarzeń, które możemy określić mianem niecodziennych. Co więcej prawie każdego dnia przytrafiają nam się sytuację , których zupełnie się nie spodziewamy, a ich wpływ potrafi zrewolucjonizować naszą rzeczywistość. To właśnie te niespodziewane i rzadkie zdarzenia Nassim Nich N.N. Taleb, The Black Swan. The Impact of the Highly Improbable, Random House and Penguin, New York 2010 nazwał „Czarnymi Łabędziami” w swojej książce o tym samym tytule. Nawiązują one bowiem do historycznego przekonania, które stanowiło, że łabędź występuje w przyrodzie jedynie pokryty białą pierzyną. Cała ludzkość była pewna, iż wszystkie łabędzie świata muszą być koloru białego, jednak około XVII w. odkryto gatunek łabędzia, którego pióra były czarne. W rezultacie, termin „Czarny Łabędź” stał się symbolem rzeczy rzadkich, nieprzewidywalnych i trudnych do przewidzenia. W swojej teorii Czarnego Łabędzia Taleb zwraca uwagę na to, że ludzie często bagatelizują rzadkie zdarzenia, zakładając, że świat działa zgodnie z przyjętymi wzorcami. Jednakże, gdy pojawiają się wyjątkowe i nieprzewidziane sytuacje, mogą one diametralnie zmienić bieg historii, gospodarki czy życia jednostki.
Warunki istnienia Czarnego Łabędzia
Na początek przedstawię perspektywę, która przybliży jak wygląda powstanie takiego opisywanego, nieprzewidywalnego zdarzenia. Wyobraźmy sobie indyka, który od zawsze żyje na farmie, gdzie dostaje jedzenie od właściciela, który z wielką dokładnością troszczy się o niego. Indyk jest święcie przekonany, że farmer chce dla niego dobrze i czuje się bezpiecznie. Aż do pewnego dnia, w którym gospodarz zabiera indyka z farmy i łagodnie to ujmując poświęca życie zwierzęcia, aby wykarmić swoją rodzinę. Takie wydarzenie jest dla indyka kompletnie niespodziewane i diametralnie wpływa na jego perspektywę dotyczącą dotychczasowego życia. Stąd też powstało popularne przysłowie: „Myślał indyk o niedzieli, a w sobotę łeb mu ścięli”. Ta krótka historia świetnie pokazuje czym charakteryzuje się typowy czarny łabędź. Albowiem ujawnia warunki istnienia takowej sytuacji, do których należą:
- Rzadkość: jest to zdarzenie lub zjawisko, które występuje bardzo rzadko lub ma niskie prawdopodobieństwo wystąpienia. Ludzie mają tendencję do niedoceniania możliwości wystąpienia rzadkich zdarzeń.
- Trudność w przewidzeniu: Czarny Łabędź jest trudny do przewidzenia z powodu swojej rzadkości i unikalności. Standardowe modele prognozowania często nie uwzględniają takich wyjątkowych sytuacji.
- Potężny wpływ: Gdy Czarny Łabędź występuje, ma potężny wpływ na otaczającą rzeczywistość. Jego skutki mogą być daleko idące, rewolucyjne i trudne do przewidzenia.
- Zaskoczenie: Pojawienie się Czarnego Łabędzia zazwyczaj zaskakuje ludzi, którzy nie spodziewali się takiego obrotu zdarzeń. To zjawisko podkreśla ograniczenia naszej zdolności do przewidywania i rozumienia skomplikowanych systemów.
Przykłady Czarnych Łabędzi obejmują kryzysy finansowe, nagłe odkrycia naukowe, rewolucyjne zmiany technologiczne czy globalne pandemie. Wszystkie te sytuacje są trudne do przewidzenia, występują rzadko, a ich wpływ jest ogromny. Teoria Czarnego Łabędzia podkreśla konieczność elastyczności i gotowości do radzenia sobie z nagłymi i nieprzewidywalnymi zmianami.
Historyczne przykłady Czarnych Łabędzi
Historia pamięta wiele sytuacji, które możemy zaliczyć do Czarnych Łabędzi. Sztandarowym przykładem jest atak terrorystyczny z 11 września 2001 roku w USA, którego celem były słynne dwie wieże World Trade Center. Jest to dramatyczny przykład Czarnego Łabędzia w dziedzinie geopolityki. Gdyby 10 września tamtego roku można było sobie wyobrazić taką sytuację, prawdopodobnie nigdy by do ataku nie doszło, jednakże takiego scenariusza nikt nie brał pod uwagę. W przeciwnym razie WTC byłoby znacznie lepiej zabezpieczone i atak by nie nastąpił. Po zdarzeniu wielu ekspertów wypowiadało się, że od lat przepowiadali takowy atak, jednak czy jest to prawda? Oczywiście, że nie. Takowe retrospektywne wypaczanie problemu to charakterystyczna cecha Czarnego Łabędzia. Gdyby ludzie rzeczywiście wiedzieli o zdarzeniu już dużo wcześniej istniałaby administracja bezpieczeństwa transportu, a kokpity były by kuloodporne. Jednak jest to efekt wydarzeń z września 2001 roku. Gdyby ktoś przed tym rokiem zaproponował takowe rozwiązania prawdopodobnie nikt nie wziąłby tego na poważnie.
Kolejnym przykładem niespodziewanego zdarzenia, które wpłynęło na bieg historii jest wybuch elektrowni jądrowej w Czarnobylu z 1986 r. Nikt nie był w stanie przewidzieć katastrofy, która się tam wydarzyła, a sam wybuch wywarł znaczący wpływ na bezpieczeństwo jądrowe i korzystanie z takowej energii, gdyż wiele krajów zaczęło obawiać się energetyki nuklearnej, zatem społeczeństwa nie były zdecydowane na budowę przeznaczonych do tego elektrowni. Oczywiście wybuch reaktora przyniósł również ze sobą fatalne skutki dla zdrowia ludzi, zwierząt czy roślin znajdujących się w pobliżu. Czarnobyl do dziś nie jest miejscem zamieszkałym, a jego tereny są całkowicie zdewastowane przez katastrofę, która się tam wydarzyła. Do zjawisk nazywanych Czarnymi Łabędziami możemy zaliczyć również kryzys finansowy z 2008 roku, podczas którego wystąpiło globalne załamanie rynków finansowych i którego skutkiem były m.in. problemy powiązane z rynkiem subprime w Stanach Zjednoczonych. Banki, które inwestowały w nieruchomości hipoteczne o niskiej jakości, doświadczyły znacznych strat, co doprowadziło do kaskady problemów w sektorze finansowym. Upadek dużych instytucji finansowych, takich jak Lehman Brothers oraz spadek wartości aktywów wywołały falę niepewności na rynkach światowych. Skutki kryzysu objęły masowe utraty miejsc pracy, spadek wartości nieruchomości, problemy z płynnością finansową i globalną recesję gospodarczą. W rezultacie wiele krajów podjęło działania mające na celu stabilizację gospodarek obejmujące m.in. programy stymulacyjne i interwencje rządowe. Kryzys z 2008 roku miał długotrwałe konsekwencje dla światowej gospodarki, a jego skutki były odczuwane przez wiele lat.
Jak chronić się przed czarnymi łabędziami
Chronienie się przed Czarnymi Łabędziami, czyli nieprzewidywalnymi i rzadkimi zdarzeniami o potężnym wpływie, jest trudne, ale istnieją pewne strategie i podejścia, które mogą pomóc w minimalizowaniu ryzyka i lepszym zarządzaniu niepewnością. Korzystanie z takich metod jest istotne w celu ochrony wartości posiadanego potrefla inwestycyjnego przed sytuacjami kryzysowymi.
Przede wszystkim zabezpieczenie naszego majątku powinniśmy rozpocząć od dywersyfikacji portfela. Dzięki tej strategii inwestor unika skoncentrowania się w jednym obszarze, czy jednym rodzaju aktywów co minimalizuje wpływ nagłych spadków wartości związanych z nieprzewidywalnymi zdarzeniami na wahania łącznej wartości posiadanych inwestycji. Dywersyfikacja umożliwia zbalansowanie portfela, redukcję ryzyka systemowego i lepszą ochronę przed skokowymi zmianami wartości aktywów.
Kolejną metodą może być analiza rynku z systematycznym monitorowaniem sytuacji na świecie. Śledzenie dynamicznych zmian na rynku oraz precyzyjna ocena otoczenia biznesowego umożliwiają szybką reakcję na nieprzewidziane wydarzenia, co minimalizuje potencjalne negatywne skutki. Taka strategia nie tylko wspiera elastyczność i adaptacyjność w obliczu nagłych zmian, lecz także przyczynia się do zrównoważenia portfela inwestycyjnego, co chroni przed gwałtownymi spadkami wartości aktywów. W ten sposób, połączenie analizy rynku z ciągłym monitorowaniem sytuacji światowej stanowi istotny element obrony przed nieoczekiwanymi wydarzeniami. Następną wskazówką, która bardziej odnosi się do zarządzania spółkami czy przedsiębiorstwami, jest odpowiednie przygotowanie strategiczne. Firmy i instytucje powinny rozwijać strategie przygotowawcze, które uwzględniają potencjalne scenariusze Czarnych Łabędzi. Planowanie strategiczne może pomóc w elastycznym reagowaniu na niespodziewane zmiany. Może to nie tylko umożliwić firmom skuteczne dostosowanie do nagłych zmian, ale i zastosowanie innowacyjnych rozwiązań, które mogą przynieść korzyści w warunkach niestandardowych.
Ostatnią, choć w cale nie mniej ważną metodą ochrony przed Czarnymi Łabędziami jest elastyczność i adaptacja. Dotyczy ona nie tylko prezesów spółek, ale również ludzi w ich życiu codziennym.
Czy z Czarnymi Łabędziami da się wygrać?
Czy istnieje klarowna odpowiedź na to pytanie? Z jednej strony możemy podejmować próby unikania Czarnych Łabędzi poprzez rozwijanie elastycznych strategii, analizę ryzyka, oraz umiejętne dostosowywanie się do zmian. Istnieje wtedy szansa na minimalizację negatywnych skutków nieprzewidywalnych zdarzeń. Jednak z drugiej strony pełne wyeliminowanie ryzyka Czarnych Łabędzi jest niemożliwe, gdyż zawsze istnieje możliwość wystąpienia sytuacji, której nikt do tej pory kompletnie się nie spodziewał. W takim wypadu nie posiadamy wystarczającej wiedzy oraz doświadczenia by móc stworzyć adekwatne mechanizmy obronne, zatem kluczem do sukcesu staje się nie tyle eliminacja nieprzewidywalności, co budowanie zdolności adaptacyjnych, które pozwalają na sprawne radzenie sobie z nimi. W tej niepewnej rzeczywistości, wygrywanie z Czarnymi Łabędziami polega na elastycznym, inteligentnym i zrównoważonym zarządzaniu zmianami. Podsumowując, w dzisiejszym świecie spróbujmy zajmować miejsce wspomnianego w przytoczonej historyjce farmera, a nie indyka.
Dla Ciebie
O nas
© Copyright profit-journal.pl - All rights reserved – Privacy Policy
