W życiu codziennym wiele rzeczy uważamy za pewnik. Trawa jest zielona, niebo niebieskie, a najludniejszym krajem na świecie są Chiny. Otóż właśnie jeden z nich przestał obowiązywać. Według raportu ONZ z końcem kwietnia Indie stały się najludniejszym krajem świata. CO z tego wynika? Jak Chiny na to reagują? Czy Chińczycy powinni się obawiać? Odpowiedzi na te pytania poznają państwo w tym artykule.
Od 1950 roku, kiedy ONZ zaczął zbierać dane dotyczące liczby ludności na świecie, Chiny były niekwestionowanym liderem statystyk. Wysoki przyrost naturalny, tak pożądany obecnie w naszym kraju i na całym Starym Kontynencie, w źle zarządzanym komunistycznym państwie zaczął sprawiać kłopoty. Władze mające na uwadze dobrobyt swojego społeczeństwa, wprowadziły w 1977 roku politykę jednego dziecka, która zakończyła się dopiero w 2015 roku. Celem tego zabiegu było ograniczenie klęsk głodu oraz poprawa warunków bytowych społeczeństwa.
Piramida płci i wieku Chin.
Źródło: https://www.populationpyramid.net/china/2023/
Skutki decyzji podjętych prawie pół wieku temu teraz odbijają się czkawką. Chińska piramida płci i wieku w 2023 roku jest regresywna, a powodów do optymizmu nie ma gdzie szukać. Na przedstawionej wyżej piramidzie widać początek polityki jednego dziecka (ludzie w wieku 40-49 lat), oraz dzieci i wnuki ludzi urodzonych przed wprowadzeniem tej polityki (odpowiednio 30-39 oraz 5-14 lat).
Starzenie się społeczeństwa może uderzyć w Chiny mocniej niż w niedalekich sąsiadów takich jak Japonia, czy Korea Południowa, ponieważ w przeciwieństwie do nich społeczeństwo Państwa Środka nie zdążyło się wcześniej wzbogacić. Dodatkowym powodem do zmartwień dla chińskich władz jest zmieniająca się struktura wiekowa. Obecnie liczba ludności powyżej 65 roku życia wynosi około 150 mln, a w 2050 roku ma wzrosnąć do 330 mln! Co za tym idzie znacznie zmniejszy się zasób siły roboczej w Państwie Środka. W takiej sytuacji przy ograniczonej podaży siły roboczej Chińczycy są zmuszeni do poprawy produktywności poprzez zwiększenie nakładów kapitałowych – Jednak, czy stać na to Chiny?
Z drugiej zaś strony mamy Indie, które rozwój mają jeszcze przed sobą.
Piramida płci i wieku Indii.
Źródło: https://www.populationpyramid.net/india/2023/
Piramida płci i wieku Indii jest progresywna. Hinduskie społeczeństwo czeka napływ nowych rąk do pracy. Jednak czy taka sytuacja niesie za sobą same plusy?
Jednym z minusów jest potrzeba stworzenia nowych miejsc pracy. Jak widzimy na poniższym wykresie bezrobocie w Indiach zawierało się w przedziale od 5 do 6% za wyjątkiem roku 2020, kiedy to mieliśmy do czynienia z okresem lockdownów związanych z pandemią COVID-19. Powodem tak niskiego wskaźnika bezrobocia może być stosunkowo wysoki odsetek ludzi, którzy emigrują z Indii w celu znalezienia pracy poza ojczystym krajem.
Bezrobocie w Indiach w latach 1999-2021.
Źródło: https://www.statista.com/statistics/271330/unemployment-rate-in-india/
Jednym ze sposobów na stworzenie nowych miejsc pracy jest napływ Bezpośrednich Inwestycji Zagranicznych do danego kraju. BIZ netto pozwalają ocenić pozycję inwestycyjną danego państwa. W skrócie jest to suma, ze znakiem dodatnim wypływów BIZ z danego kraju, a ze znakiem ujemnym wpływów BIZ do danego kraju. Z poniższego wykresu możemy zauważyć, że na przestrzeni ostatnich 20 lat Indie starały się „otworzyć na świat” pozwalając na zwiększenie nakładów zainwestowanych w swoim kraju. Jak możemy również zauważyć jest to skala nieporównywalna z Państwem Środka. Może to oznaczać, że Indie posiadają duży potencjał, który jeszcze nie jest w pełni odkryty przez zagranicznych inwestorów.
Bezpośrednie Inwestycje Zagraniczne netto w Polsce, Indiach i Chinach w latach 2000-2021.
Źródło: https://data.worldbank.org/indicator/BN.KLT.DINV.CD?end=2021&locations=PL-IN-CN&start=2000
Model wzrostu Solowa wyrażony wzorem , gdzie y oznacza wielkość produkcji na zatrudnionego pracownika, A stałą wartość oznaczającą wzrost produktywności pracy, oraz k czyli kapitał rzeczowy przypadający na pojedynczego zatrudnionego. Z tego wzoru wynika, że czynnikami wpływającymi na zmianę wielkości produkcji są kapitał i postęp techniczny. Zakładając stałość nakładów kapitałowych wzrost produkcji następuje w wyniku zmian technologicznych. Chińczycy pomimo życia w państwie „komunistycznym” znają podstawy ekonomii, ponieważ w 2015 roku Komunistyczna Partia Chin wprowadziła narodowy plan strategiczny „Made in China 2025”, którego celem jest zmiana -zerwanie z łatką „fabryki świata” produkującej dobra niezaawansowane technologicznie wytwarzane przez niskowykwalifikowanych, tanich pracowników. Głównym celem tej polityki jest unowocześnienie zdolności produkcyjnych chińskiego przemysłu z wymagającego dużych nakładów pracy, na wykorzystujący więcej technologii. Jak możemy zaważyć na poniższych wykresach wzięli się ostro do pracy! Państwo Środka od 2013 roku przeznacza 2% PKB na badania i rozwój i z każdym rokiem zwiększa tę liczbę.
Czy Chińczycy znaleźli nowoczesne rozwiązanie problemu zmniejszającej się liczby pracowników? Chińskie przedsiębiorstwa wprowadziły do użycia w samym 2021 roku 243 tysiące robotów. Roboty nie są w stanie w pełni zastąpić pracowników, jednak z całą pewnością są w przemyśle bardzo pomocne. Dobrze zaprogramowane są w stanie wykonywać powtarzalne lub niebezpieczne dla ludzi zadania, a w przypadku zmniejszenia się liczby osób zdolnych do pracy powinny zapełnić powstającą przepaść.
Wydatki na badania i rozwój jako procent PKB w Polsce, Chinach i Indiach w latach 2000-2020.
Źródło: https://data.worldbank.org/indicator/GB.XPD.RSDV.GD.ZS?end=2020&locations=CN-IN-PL-US&start=2000
Roczny montaż robotów w przemyśle w tysiącach w Chinach w latach 2011-2021.
Źródło: https://ifr.org/ifr-press-releases/news/china-robot-installations-grew-by-44-percent
Podsumowując wyżej przedstawione argumenty możemy śmiało stwierdzić, że w najbliższej przyszłości Chińska Republika Ludowa nie ma się czego obawiać. Nadal jest potęgą gospodarczą, która licząc w nominalnym PKB wyrażonym w USD depcze po piętach Stanom Zjednoczonym walcząc o palmę pierwszeństwa. Kraje również borykające się z problemem demograficznym stosują podobne rozwiązania, takie jak zwiększone nakłady na badania i rozwój, zwiększenie się stopnia robotyzacji i automatyzacji, oraz emigracja pracowników z innych krajów.
Do pytań, jakie się nasuwają możemy zaliczyć sprawę fundamentalną dla każdego Chińczyka, a która polaryzuje ludzi na całym świecie – Tajwan. Komunistyczna Partia Chin wyznaczyła 2049 rok (100 lecie powstania Chińskiej Republiki Ludowej) jako ostateczną datę „przyłączenia” wyspy do Chin kontynentalnych. Czy zmieniająca się struktura społeczeństwa przyspieszy działania Xi Jinpinga w tym zakresie? Pozostaje nam tylko obserwować.
PKB nominalne wyrażone w USD Stanów Zjednoczonych, Chin oraz Indii w latach 2000-2021.
Źródło: https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.CD?end=2021&locations=IN-CN-US&start=2000