Negatywne skutki pandemii widoczne są na każdym kroku, czy to w maseczkach, które codziennie zakładamy, ograniczeniu spotkań ze znajomymi czy zamkniętych ulubionych sklepach. Covid-19 niesie ze sobą wiele konsekwencji, są jednak takie, które będą się za nami ciągnąć jeszcze wiele lat. To osoby młode, dopiero wkraczające na rynek, zostały niezwykle mocno poszkodowane przez pandemię. Co prawda – Polska wciąż jest krajem z najniższym bezrobociem w Unii Europejskiej i drugim najniższym na świecie (wśród państw należących do OECD), jedynie za Japonią, ale należy spojrzeć głębiej.
W lutym stopa bezrobocia wyniosła 3,1%. Rewelacyjne dane o bezrobociu w Polsce nie mają pokrycia, gdy spojrzymy na nią, uwzględniając strukturę wiekową. Stopa bezrobocia osób poniżej 25 roku życia wzrosła w Polsce w ciągu roku z 9,6% do 14,8%. To trzeci najszybszy przyrost w Unii. Podobnie negatywne trendy możemy zaobserwować praktycznie na całym świecie. Osoby młode zostały dotkliwie dotknięte skutkami pandemii. W ujęciu globalnym wzrost bezrobocia wśród osób poniżej 25 roku życia wynosił aż 8,7% wobec 3,7% dla całego społeczeństwa. Jest to ponad dwukrotnie większa wartość, co doskonale obrazuje trudną sytuację, z jakiej doświadcza młode pokolenie. Zgodnie z wyliczeniami Polskiego Instytutu Ekonomicznego w 2020 roku pandemia – dla najmłodszych uczestników rynku pracy – wiązała się z utratą 1,3 biliona dolarów, co odpowiada za 1,5 proc. światowego PKB.
Źródło: Eurostat
Jakie są przyczyny obecnej sytuacji, w której to osoby poniżej 25 lat są grupą społeczną najbardziej odczuwającą skutki pandemii pod kątem ekonomicznym?
Z pewnością wpływ na to ma struktura zatrudnienia osób młodych, w której znaczny udział stanowi gastronomia, hotelarstwo oraz rozrywka. Równie istotnym czynnikiem jest forma umowy – młodzi do 30. roku życia we wspomnianych branżach są najczęściej zatrudniani na podstawie umowy zlecenia, którą zdecydowanie łatwiej wypowiedzieć niż umowę o pracę. Dodatkowo warto wspomnieć o kwestii stażu pracy, który – co oczywiste – jest mniejszy niż w przypadku starszych roczników, co powoduje, że przedsiębiorca, stając przed wyborem, zwolni tych z mniejszym doświadczeniem. Jest to korzystniejsze dla funkcjonowania firmy, ale i z perspektywy osoby starszej znalezienie pracy jest trudniejsze. Te wybory, choć logiczne i wytłumaczalne, stawiają młodych w niekorzystnej sytuacji, a takie sytuacje będą coraz częstszym zjawiskiem z uwagi na wygasające tarcze antykryzysowe, które często zawierały wymogi utrzymania zatrudnienia.
Przedsiębiorcy największe kwoty pomocowe otrzymali od Polskiego Funduszu Rozwoju, który udzielał dofinansowania w zamian za brak zwolnień przez okres 12 miesięcy. Wobec tego, pomimo oczekiwanego przyspieszenia aktywności gospodarczej w 2021 roku, możemy spodziewać się dalszego pogarszania się sytuacji osób młodych na rynku pracy. Są też inne czynniki, które sprawiają, że możemy tak myśleć: odsuwane w czasie efekty niewypłacalności przedsiębiorstw, przyszła optymalizacja zatrudnienia czy automatyzacja procesów produkcyjnych.
Niestety pogarszająca się sytuacja przedstawicieli młodego pokolenia nie może być postrzegana jako chwilowa. Okazuje się, że pandemia wywrze długoterminowy wpływ na portfele młodych osób, ponieważ osoby te będą statystycznie już zawsze zarabiały mniej. Zgodnie z wyliczeniami analityków PIE, dzisiejsi przedstawiciele młodego pokolenia będą w przyszłości zarabiać o ponad 6 proc. mniej, co jest spowodowane słabszym początkiem na rynku pracy, co będzie determinowało także jakość kolejnej posady. Wpływ na zmniejszenie potencjalnych, przyszłych zarobków będzie miała także edukacja zdalna, która – zgodnie z badaniami – jest mniej skuteczną formą przekazywania wiedzy niż tradycyjne kształcenie.
Arkadiusz Kowalski – doradca finansowy zajmujący się obsługą finansową firm oraz osób indywidualnych. Specjalizuje się w tematyce pozyskiwania finansowania, zabezpieczenia procesu dziedziczenia w spółkach oraz wdrażaniu Pracowniczych Planów Kapitałowych. Swoje profesjonalne zainteresowania skupia wokół rynku kapitałowego i polityki międzynarodowej. Po godzinach – pasjonat dobrego futbolu. Alumn koła rynku kapitałowego INDEX.
