Zdanie o raporcie
Sektor górniczy pomimo niesprzyjającego od lat otoczenia i pogarszających się perspektyw w dalszym ciągu stanowi istotną część polskiej gospodarki. W znacząco różnych warunkach funkcjonują dwa odrębne działy polskiego górnictwa – górnictwo metali oraz górnictwo węgla.
Informacje Podstawowe
Polska jest krajem bogato zasobnym w surowce mineralne. Na jej terytorium znajdują się jedne z największych złóż miedzi oraz węgla kamiennego w Europie. Jednakże na warszawskim parkiecie są notowane akcje zaledwie czterech spółek sektora. W indeksie WIG20 znajdują się dwie spółki wydobywcze – KGHM Polska Miedź S.A (wydobycie rudy miedzi i metali nieżelaznych) oraz Jastrzębska Spółka Węglowa S.A (produkcja węgla koksującego oraz wydobycie węgla kamiennego), których łączny udział w indeksie blue chipów wynosi ok. 12%. Ponadto, jeśli chodzi o mniejsze spółki z branży górniczej notowany na GPW jest Lubelski Węgiel S.A oraz Prairie Mining Ltd. Wyżej wymienione spółki składają się na subindeks branżowy WIG-GORNIC.
Górnictwo węgla w Polsce – Węgiel Kamienny
W polskim sektorze górniczym węgla kamiennego zatrudnionych jest 83 tys. osób. Ilość miejsc pracy spada systematycznie od czasów transformacji ustrojowej (na początku lat 90. zatrudnienie w górnictwie wynosiło dla porównania 388 tys.). Tendencję spadkową wykazuje także wydobycie węgla – w 2019 roku wyniosło 61,8 mln ton ( 76 mln ton w 2010 roku i 102 mln ton w 2000). Mimo to, Polska wciąż jest największym producentem węgla kamiennego wspólnoty europejskiej, ponieważ większość krajów wycofała się z eksploatacji swoich złóż ze względu na ich wysoką nierentowność. Taki los w niedalekiej przyszłości spotkać może wydobycie w Polsce, gdzie z każdym rokiem górnictwo staje się coraz bardziej nieopłacalne. Wynika to w głównej mierze z rosnących kosztów wydobycia – pokłady węgla poprzez nadmierną eksploatację złóż znajdują się coraz głębiej. Stale rosną koszty pracownicze w postaci premii, podwyżek oraz dodatkowych świadczeń. Szkodliwy wpływ dla rodzimej branży wywiera również rosnący import z krajów takich jak Rosja czy Australia, stanowiący dużą konkurencje cenową. Istotnym czynnikiem pozaekonomicznym jest unijna polityka ekologiczna zmierzająca do osiągnięcia zeroemisyjności i systematycznego odchodzenia od elektrowni węglowych na rzecz odnawialnych źródeł energii, która dodatkowo zmniejszy zapotrzebowanie na ten surowiec w energetyce.
Wydobycie węgla w ujęciu miesięcznym (w mln ton)
Zatrudnienie w górnictwie
Sprzedaż w ujęciu miesięcznym
Utrzymanie węgla koksującego na liście surowców krytycznych UE
Pozytywnym echem na wycenie rynkowej JSW S.A odbiła się opublikowana przez Komisje Europejską lista surowców kluczowych dla rozwoju gospodarczego i technologicznego. Pozostał na niej węgiel koksujący, niezbędny między innymi do produkcji stali co umożliwi dalsze wsparcie finansowe. Ponadto, po zamknięciu czeskich kopalń Polska będzie jedynym producentem tego surowca w całej Europie. Od początku września cena akcji Jastrzębskiej Spółki Węglowej zanotowała wzrost o 75%.
Polityka Energetyczna Polski 2040
Ministerstwo Klimatu zakończyło etap konsultacji projektu Polityki Energetycznej Polski 2040. Dotyczy on między innymi rozwijania alternatywnego do węgla zeroemisyjnego systemu energetycznego, skierowania funduszy z Unii Europejskiej do regionów silnie uzależnionych od węgla na realizację transformacji oraz rezygnacji z węgla w ciepłownictwie indywidualnym. Realizacja tego projektu w praktyce oznaczałaby całkowite odejście od węgla w ciągu najbliższych 20 lat i systematyczną likwidacje kopalń.
Kursy spółek Węglowych
Górnictwo metali w Polsce – Miedź i srebro
Perspektywy spółek górniczych różnią się od siebie diametralnie ze względu na wydobywany surowiec. Miedź i srebro na tym polu wypadają zdecydowanie korzystniej od węgla kamiennego. Polski KGHM jest drugim największym producentem srebra i szóstym co do wielkości producentem miedzi na świecie. Zatrudnienie w sektorze utrzymuje się od lat na stabilnym poziomie około 18 tysięcy osób. W 2019 roku KGHM wyprodukował 702 tys. ton miedzi płatnej, 566 tys. ton miedzi elektrolitycznej i 1400 tys. ton srebra metalicznego utrzymując tym samym kilkuletni trend stałego wzrostu produkcji. Ceny miedzi na światowych rynkach rosną nieprzerwanie od marcowego dołka, obecnie znajdując się blisko poziomów 6800 USD / tona. Istotnie na aktualną wycenę miedzi wpływają malejące zapasy tego towaru, spowodowane zwiększonym popytem na metale przemysłowe w związku z ożywieniem gospodarczym w wielu krajach. Na rynku miedzi w najbliższych latach spodziewany jest deficyt podaży. Za wzrostem popytu na miedź w przyszłości przemawia rozwój branży samochodów elektrycznych oraz odnawialnych źródeł energii które wymagają zwiększonej ilości miedzi wykorzystywanej w kablach. Podobnie sytuacja kształtuje się w przypadku srebra. Znajduje ono szerokie zastosowanie przy produkcji laptopów i smartfonów, na które pojawił się wzmożony popyt w trakcie lockdownu i przejścia do pracy zdalnej w wielu firmach.
